Ainmean-àite Shlèite agus An t-Sratha

Le Ruairidh Graham

Airson nan deich seachdainean a chaidh seachad tha mi air a bhith ag obair mar phàirt den sgioba aig oifis Ainmean-Àite na h-Alba (AÀA), air thoradh an sgeama ghreis-ghnìomhachais an co-bhann le Comann na Gàidhlig (CNAG). Tha an sgeama nàiseanta seo air a ruith gus cosnadh a thoirt do dh’oileanaich Ghàidhlig thar an t-samhraidh, agus gum faigh iad cothrom a bhith an lùib àite-obrach far am bi Gàidhlig air a’ chleachdadh mar a’ phrìomh chànan chonaltraidh. Chaidh iarraidh orm rannsachadh a dhèanamh mar phàirt den obair seo air ainmean-àite ionadail sna sgìrean Slèite is an t-Srath.  

Airson seo a dhèanamh, chaidh mi a-mach gus agallamhan a chlàradh le daoine ann an Ealaghol, Heasta, Breacais/An t-Àth Leathann is An Àird, a’ feuchainn gum beir iad fiosrachadh is eòlas àraid mu na h-ainmean a bhuineas dhan sgìre aca fhèin.

Leis an fhiosrachadh a fhuair mi, chruthaich mi mapa air Google earth, a’ sealltainn na h-ainmean gu h-amaiseach far a bheil iad, is beagan fiosrachaidh air cùl na h-ainmean cuideachd. ’S urrainn dhuibh sùil a thoirt air na rinn mi ma bhrùthas sibh air na ceanglaichean seo:

Heasta, Ealaghol is An Àird
Breacais is An t-Àth Leathann

’S e cuspair gu math mòr a tha seo is chruthaich mi cha mhòr 500 faclan uile gu lèir. Mar sin bidh cuid de rudan fhathast ri dhearbhadh, is barrachd ri chur ann. Tha min dòchas, ged a bhios mi fàgail an-diugh, gun lean mi orm leis a’ phròiseact seo san ùine agam fhèin.

’S e cuspair uabhasach fhèin inntinneach a th’ ann an ainmean-àite, is rud a tha fìor chudromach do chultar is dualchas nan Gàidheal. Ged nach robh mòran eòlas agam fhìn, is aideachaidh mi beagan aineolach cuideachd dhan luach aig na h-ainmean seo, chaidh mo bheò-ghlacadh leis a’ chuspair is ionnsaich mi an t-uabhas.

Tha mi airson taing a thoirt gu Eilidh Scammell, Dr Jake King is comataidh AÀA airson an fhoighidinn a bh’ aca ri bhith a’ dèiligeadh dha na ceistean agam, is an comhairle sònraichte a thug iad dhomh is a chuidich tro na deich seachdainean.