Ainmean-àite Gàidhlig ann an Canada

’S iomadh rud a bheir daoine cuide leotha nuair a ghluaiseas iad gu dùthaich ùr – ainmean-àite nam measg. Sa bhloga seo, bheir sinn sùil air cuid de na h-ainmean-àite Gàidhlig a tha air an cleachdadh ann an Canada agus air na h-adhbharan a bh’ aig daoine airson na h-ainmean seo a chuir air àitichean san dùthaich ùr aca.

Gu tric, bheir daoine ainm na seann dachaighe aca air àite-fuirich ùr. ’S e sin, mar eisimpleir, na thachair ann an Gairloch, Pictou County. Thàinig daoine à Alba ann tràth sna 1800an agus thug iad Geàrrloch mar ainm air a’ bhaile ùr aca, às leth Geàrrloch ann an Alba. Chaidh an t-ainm atharrachadh gu New Gairloch ~ Geàrr-Loch Ùr sna 1960an. Tha loch faisg air New Gairloch cuideachd. ’S e Gairloch Lake a th’ aca air, ge-tà, seach Loch Gairloch ~ Loch Geàrrloch mar a th’ againne ann an Alba.

Seo agaibh eisimpleir eile de dh’ainm na seann dachaighe air a chleachdadh san àite-fuirich ùr: thuinich àireamh mhòr de Ghàidheil ann an Glengarry County, Ontario eadar 1773 agus 1853. Bha cuid dhiubh às dèidh a bhith a’ sabaid san Aramach Ameireaganach agus thàinig cuid eile gu dìreach à Alba is iad a’ sireadh àite-fuirich ùr às dèidh nam Fuadaichean. Thàinig tòrr dhiubh à Gleann Garadh agus às na sgìrean faisg air agus mar sin, ’s e sin an t-ainm a thug iad air an àite-fuirich ùr aca.

Ann an àitichean eile, bha buaidh aig coltas nan àitichean fhèin air na h-ainmean a thug daoine orra. ’S e sin na thachair ann an Tobermory, Ontario. B’ àbhaist ainmean eile a bhith air a’ bhaile: Collins Harbour ann an 1820 agus Townplot of Bury ann an 1855. Gidheadh, bha na h-iasgairean Albannach den bheachd gun robh an t-àite glè choltach ri Tobar Mhoire ann am Muile. Mar sin, ’s e sin an t-ainm a thug iadsan air agus ’s e sin an t-ainm a mhair air a’ bhaile.

Clàr-leabhraichean
‘New Gairloch’. Gun deit. Pictou County. https://pictoucounty.net/new-gairloch.php. [air a chleachdadh 05/05/2025]
Wills, Elspeth. 2016. Abbotsford to Zion: The Story of Scottish Place-Names Around the World. Edinburgh: Birlinn.